TELEFONSUZ KALMA KORKUSU: NOMOFOBİ

Ajans Press, GFK ve Digital Talks’un hazırladıkları raporların sonuçlarına göre, Türkiye’de 6 ile 15 yaş arası çocukların %59’unun akıllı telefon sahibi oldukları görülmüştür.

Akıllı telefon kullanımının bu denli yaygınlaşması olumlu kazanımlar sağlasa da bazı psikolojik rahatsızlıkları da beraberinde getirmektedir. Bunların başında da Akıllı Telefon Bağımlılığı, Sosyal Medya Bağımlılığı, Dijital Oyun Bağımlılığı, İnternet Bağımlılığı, Nomofobi (Telefonsuz Kalma Korkusu), Netlessfobi ( İnternetsiz Kalma Korkusu) ve Fomo (Gündemin Gerisinde Kalma Korkusu) gibi psikolojik rahatsızlıklar gelmektedir.

Akıllı telefon kullanan çocukların çoğu yukarıda sıralanan rahatsızlıklarla ve fobilerle karşı karşıya kalabilmektedirler. Yetişkinleri ve çocukları etkileyen bu rahatsızlıklardan en dikkat çekeni ise nomofobidir. Sosyal Anksiyete Bozukluğu olarak da ele alınan ve 2018 yılında Cambrige Dictinary tarafından yılın kelimesi olarak seçilen nomofobi terimi ilk defa 2010 yılında Birleşik Krallık Kütüphanesi tarafından yapılan bir araştırma raporunda kullanılmıştır. İngiltere’de cep telefonu kullananların %53’ünün cep telefonlarını bulamadıklarında, kapsama alanı dışında kaldıklarında veya telefonları bozulduğunda kaygı düzeylerinin arttığı görülmüştür. Telefon bağlantısını kaybetme ve iletişim kuramama korkusuna NO MObile PHOne phoBIA -Nomophobia- adı verilmiştir. Klinik psikoloji de ise nomofobi ‘bireyin mobil cihaza ulaşamadığında ya da mobil cihaz aracılığıyla iletişim kuramaması durumunda yaşadığı istemsiz ve mantıksız korku’ olarak tanımlanmaktadır.

Ülkemizde yapılan bir araştırmada Yıldırım ve Correra tarafından geliştirilen nomofobi ölçeğinin 537 üniversite öğrencisi üzerinde uygulanması sonucunda genç yetişkinler arasında %42,6 oranında nomofobi rahatsızlığı olduğu ve bu gençlerin en büyük korkularının iletişim kuramamak ve bilgiye erişememek olduğu görülmüştür.
Yapılan bir çok araştırma ülkemizde ve dünyada nomofobinin önemli bir psikolojik rahatsızlık olarak yayıldığını göstermektedir. Nomofobinin bireyde yarattığı stres, endişe ve kaygının boyutlarının büyüklüğü bu rahatsızlığın Bragazzi ve Del Puante tarafından DSM-V Tanı Ölçütleri El Kitabına konulmasının teklif edilmesine neden olmuştur.

Nomofobi Belirtileri

Akıllı telefonların kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte günümüzde akıllı telefon bağımlılığı gösterenlerin sayısında da artışlar olduğu görülmektedir. Nomofobi, netlessfobi, fomo gibi kaygı ve korkular akıllı telefon bağımlılığının sebep/sonuçları arasında yer almaktadır. Bu fobiler akıllı telefon bağımlılığına neden olabileceği gibi akıllı telefon bağımlılığı da bu fobilerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Cep telefonundan ayrılamamak ve sürekli yanında taşımak, akıllı telefon ile uyumak, şarj cihazını yanında taşımak, her beş dakikada bir cep telefonunun ekranına bakıp arama yada mesaj gelip gelmediğini kontrol etmek, şebeke olmayan ortamlarda kalamamak, cep telefonundan mahrum kalınca yada iletişim kuramayınca huzursuz olmak, yüzyüze iletişim kurmak yerine teknolojik aletlerle iletişimi tercih etmek, telefonun olmaması düşüncesinden bile rahatsızlık duymak nomofobi belirtileri arasında yer almaktadır. Bu belirtilerin artması bireyde akıllı telefon bağımlılığı geliştirme gibi rahatsızlıkların baş göstermesine neden olabilir. Çocuğunuzun nomofobi olup olmadığını anlamak için onları gözlemleyip sıralanan belirtileri yaşayıp yaşamadıklarına dikkat etmelisiniz.

Aileler Ne Yapmalı?

Akıllı telefonlar hayatımızı kolaylaştıran teknolojik aletlerin başında gelmektedir. Ancak çocuklar telefonun hayatın vazgeçilmez bir parçası olmadığını bilmelidirler. Telefon bir amaç değil, sadece bir araçtır.

Telefon kullanırken ebeveynler olarak kendinize ve çocuklarınıza bazı kriterler koymanız gerekmektedir. Telefon konuşmalarını kısa tutmak, telefonu bulunduğunuz ortamın dışında tutmak, evde odadan odaya geçerken telefonu yanınızda götürmemek, dijital oda belirlemek ve telefon, tablet gibi teknolojik aletleri bu odada şarj etmek ve dışarı çıkarmamak, dijital odaya girişleri belli saatlerle kısıtlamak, modemi belli saatlerde ve gece kapatmak, telefonu aşırı kullanmanın verdiği zararları çocuklara anlatmak, ailece eğlenceli ve kaliteli zamanlar geçirmek nomofobiye yakalanmamak ve ondan kurtulmak için yapmanız gerekenlerin başında gelmektedir. Ailece dijital detoks uygulayabilme becerisini gösterebilmek ve telefonu ölçülü kullanma konusunda çocuklara iyi örnek olabilmek oldukça önemlidir.

Dijital Detoks hakkında bilgi edinmek için web sitemizde yayınlanmış olan “Dijital Detoks Zamanı: Lüzumsuzsa Kapatın” başlıklı makaleyi okuyabilirsiniz.

Nomofobi belirtilerinin kendinizde ya da çocuğunuzda çok şiddetli olması, rahatsız edici boyutlara ulaşması ve bu belirtilere başka psikolojik rahatsızlıkların da eşlik etmesi durumunda bir uzmandan destek almayı ihmal etmeyiniz.