EBEVEYN KAVGALARI ÇOCUKLARI NASIL ETKİLER?

Kavga, evliliğin tuzu biberidir derler. Tuzu fazla kaçmış bir yemeği kimse yiyemez. Her evlilikte eşler arasında tartışmalar ve kavgalar olabilir. Ancak bu tartışmaların dozu, süresi ve aile bireylerinin yaşam kalitesine etkileri önemlidir. 

Eşler arası tartışmalar, yıkıcı ve zarar verici olmak zorunda değildir. Ancak bu çoğu zaman mümkün olmayabilir. Şiddetli tartışmaların yaşandığı, hakaretlerin bininin bir para olduğu, eşyaların havada uçuştuğu anlara tanıklık eden çocuğun psikolojik durumunun iyi olabileceği söylenebilir mi? Çocuğun bu durumu önemsememesi mümkün mü? Ebeveynlerin çocuklarının yanında kavga etmeleri onların psikolojilerini olumsuz etkilemekle kalmaz, telafisi zor derin ruhsal yaralar da açabilir.

Hakaret etmek, küfürleşmek, tehdit etme ( evi terk etme, boşanma tehditleri) , küsmek ( uzun süre konuşmamak), gibi çatışma tepkilerinin gösterildiği kavgalara şahit olan çocukların ruh ve akıl sağlıkları kısa ve uzun vadede kötü etkilenebilmektedir.

Eşler Arası Kavgaların Çocuklar üzerindeki Kısa Vadeli Etkileri

Çocuklar, ebeveynlerinin kavgalarına tanık olduklarında olumsuz tepkiler gösterirler. Bu kısa vadeli tepkiler; ağlama, içe kapanma, sessizleşme, tedirgin konuşma, akranlarıyla kavga etme, kendini suçlama, anne babadan uzaklaşma, ders başarısında düşüş, depresyon belirtileri, baş ve mide ağrısı şeklinde kendini gösterir. 

Ebeveynler çocuklarında gözlemleyebilecekleri bu tepkilerin nedeni üzerinde sorgulama yapıp, kavga ve sert tartışmalarına son vermezlerse çocuklukta açılan bu yaraların ileriki yaşamında uzun vadeli etkilerinin olması beklenir. 

Eşler Arası Kavgaların Çocuklar üzerindeki Uzun Vadeli Etkileri Çocuk Ruh Sağlığını Nasıl Etkiler?

• Güven Duyguları Zedelenir

Anne baba arasında yaşanan şiddetli tartışma veya kavgalara şahit olan çocuklarda anne babalarının evliliklerinin sonra ereceğine ve ilişkilerinin düzelmeyeceğine dair bir güvensizlik duygusu oluşur. Anne baba arasındaki tartışmaların ya da küslüklerin ne zaman sona ereceğinin kestirilememesi de çocukların duygusal güvensizlik durumunun artmasına neden olabilir.

• Psikolojik ve Fiziksel Rahatsızlıklar Yaşayabilirler.

Eşler arası çatışmanın çocuklar üzerindeki uzun vadeli etkilerinin araştırıldığı bir çalışmada, anaokulundan yedinci sınıfa geldikleri süre içerisinde anne baba kavgasına maruz kalan 235 çocuğun depresyon, kaygı ve davranış sorunları yaşama ihtimallerinin daha yüksek olduğu görülmüştür.1 

Aşırı strese maruz kalan bu çocuklarda psikolojik rahatsızlıkların yanında, baş ve mide ağrısı, iştah kaybı ya da aşırı yemek yeme, uykusuzluk, fazla uyuma gibi fiziksel rahatsızlıklar da görülebilir. Ebeveyn çatışması yaşayan çocuklarda Anoreksiya ve Bulimia Nervoza hastalıklarının görülme olasılığının yüksek olduğu tespit edilmiştir.2

• Zihinsel Kapasite ve Akademik Başarıda Azalma Görülebilir

Oregon Üniversitesi’nden Graham ve arkadaşları, ebeveynler arasındaki çatışmanın bebeklerin beyin işlevlerini nasıl etkilediğine dair bir çalışma yaptılar.3 Yaşları 6 ila 12 ay arasında değişen 20 bebek, beyin faaliyetlerini görüntüleyen bir tarayıcıya bağlıyken, bebeklere erkek bir yetişkin tarafından çok kızgın, az kızgın, sakin ve mutlu ses tonlarında sözler söylendi.  Bebeklerin beyinlerinde uyku sırasında kendilerine söylenen bu sözlere karşı farklı tepkiler oluştuğu saptanmıştır. Yüksek tartışmaların yaşandığı ailelerde büyüyen bebeklerin, ön singulat korteks, kaudat, talamus ve hipotalamus gibi stres ve duygu düzenlemesine bağlı beyin bölgelerinin kızgın ses tonuna karşı daha fazla aktive olduğu gözlenmiştir. Bu araştırmalar bebeklerin, ebeveyn kavgalarından habersiz olmadıklarını gösteriyor ve bunlara maruz kalmak bebeklerin beyninin stres ve duygu işleme biçimini olumsuz etkileyebiliyor.3

Ebeveynlerinin kavgalarına şahit olan 251 çocuk ile yapılan ve 3 yıl süren başka bir araştırma ise çocukların ebeveyn kavgalarından dolayı yaşadıkları stresin bilişsel performans gelişimlerine bağlı olarak dikkati düzenleyen fizyolojik sistemi olumsuz etkilediğini ortaya koymuştur.4 Bu çocukların duygu ve dikkatlerini düzenlemede daha fazla zorluk yaşadıkları ve problemi hızla çözme ve yeni bilgiler edinmede zorlandıkları görülmüştür.

• İhmalkârlık Yaşayabilirler

Ebeveynler arasında yaşanan çatışmalar çocukları strese soktuğu kadar ebeveynleri de strese sokar. Bu durumda stres yaşayan anne ya da baba çocuk ile yeterince ilgilenemeyebilir. Bunun yanında bu stres ve kızgınlığı çocuklarına da yansıtabilir. Birbirlerinden çıkaramadıkları hırslarını çocuklarından çıkarmaya çalışabilirler. 

• Doğru İlişki Modeli Geliştirmede Zorlanabilirler

Ebeveynleri arasında yaşanan kavga ve çatışmalara sürekli olarak şahit olan çocuklar, aile kavramına karşı ön yargılı olabilirler. Mutlu ve huzurlu bir birliktelik kurabileceklerine dair inançlarını yitirebilirler. Çocuklar genellikle ebeveynlerinin yaptıklarını taklit ederler. Bu davranış modeliyle büyüyen çocuklar büyüdüklerinde kendi ilişkilerine de bu davranış modelini yansıtabilirler ya da incinme kaygısı nedeniyle ilişki kurmaktan kaçınabilirler. 

• Davranış Problemleri Gösterebilirler

Bu çocuklar zaman içerisinde diğer akranlarına göre daha fazla davranış problemi gösterebilirler. Şiddet, saldırganlık, öfke kontrol problemleri, suçluluk duyma, okula ve sosyal hayata uyum gösterememe gibi sorunlar yaşayabilirler.5 Ebeveynlerinin kavgalarına şahit olan çocuklar, saldırganlığı problemleri çözmenin bir yolu olarak görebilirler. Saldırgan eylemlerinde artış görülebilir.

• Özgüven Kaybı Yaşayabilirler

Ebeveyn çatışmalarının gençlerin benlik saygısı üzerindeki etkileriyle ilgili yapılan bir çalışmada, ebeveyn kavgalarına maruz kalan çocukların düşük benlik saygısı yaşadıkları, özgüvenlerinin azaldığı, gelecek beklentilerinin düşük olduğu ortaya konmuştur.6 

Tartışmalar evliliğin bir parçasıdır. Eşlerin anlaşamadıkları konuların olması normaldir. Ancak anlaşmazlıkların kavga ile çözülmesi gerçek çözüm değildir. Problem çözme becerilerini kazanarak eşinizle yapıcı bir yol izleyip çözümler üretebilir, asgari bir düzeyde anlaşabilirsiniz. Kavgalarınızın çocuğunuzun psikolojisini, kişiliğini ve geleceğini olumsuz etkileyebileceğini unutmayın. Tartışmalarınızı bunu unutmadan ve çocuklarınızı olumsuz etkilemeyecek şekilde onlar yanınızda değilken yapmaya çalışın. Tartışmalarınızın kavgaya dönmemesi için Çatışma Çözme Berilerini öğrenip uygulamaya çalışın. Sorunların kavga etmeden çözülebildiğini göstererek bu konuda çocuklarınıza olumlu bir rol model olabilirsiniz. 

Not: Çatışma Çözme Becerileri ile ilgili web sitemizde yer alan YIKICI TARTIŞMALAR YAŞAYAN EBEVENLER İÇİN ÇATIŞMA ÇÖZME BECERİLERİ konulu makaleyi okuyabilirsiniz.