DİJİTAL OYUNLARIN HİÇ Mİ FAYDASI YOK?

Bu açıdan bakıldığında ailelerin pek de haksız oldukları söylenemez. Oynanan oyunların şiddet unsurları taşıması, çocuğun oyun bağımlısı olma riski, bireysel oyunlar nedeniyle sosyalleşememeleri gibi olumsuz yanlarının olması aileleri kaygılandırmaktadır. Dijital dünyanın her an elimizin altında olduğu bu devirde çocukları çevrimiçi ya da çevrimdışı video oyunlardan uzak tutmak pek mümkün görünmemektedir. O halde anne babalar çocuklarının dijital oyunlar ile geçirdikleri zamanın onların yararına geçmesi için oyunların genel faydaları hakkında bilgi sahibi olmakla işe başlayabilirler. Böylece çocukları için yararlı video oyunları ve uygulamaları seçebilirler.

Dijital oyunlar denildiğinde akla genelde olumsuz etkileri gelse de bu oyunlar ve uygulamalar; sağlık, eğitim, askeri, spor, eğlence sektörü dahil olmak üzere birçok alanda kullanılmaktadır. Telefon, tablet, konsol ve bilgisayar platformlarında sayılamayacak kadar çok video oyunu bulunmaktadır. Çevrimiçi, çevrimdışı, ücretli ya da ücretsiz olarak sunulan bu oyunlar herkesin ilgisini çekmektedir.

Yapılan araştırmalar oyunlarla geçen zamanın bir alanda uzmanlaşmak için yeterli olduğunu göstermiştir, bu da oyunun bir eğitim aracı olarak kullanılabileceği fikrini ortaya koymuştur. İster eğlence amaçlı, ister eğitim amaçlı olsun dijital oyunlar hedef koyma, planlama yapma, strateji oluşturma, eleştirel düşünme, dikkat, uzamsal konsantrasyon, problem çözme, karar verme, işbirliğine dayalı çalışma, yaratıcılık becerilerinin gelişimine katkı sağlayabilir.

Dijital oyunlar eğlence amaçlı ve eğitim amaçlı oyunlar olarak sınıflandırılsa da; aslında ikisinin iç içe geçtiği ve potansiyel öğrenmenin olduğu oyunlar daha faydalı olmaktadır. Zihin ve Algı Bilimi Profesörü Daphne Bavelier eğlence amaçlı oyun alanını çikolataya benzeterek; “gayet çekici ama fazla alındığında zararlı” olabileceğini vurgulamıştır. Eğitim amaçlı dijital oyunları ise brokoliye benzetmiş ve “sağlıklı ancak çocuklar için pek çekici olmadığını” belirtmiştir. Bavelier, her ikisini bir arada sunmanın yolunu ise “brokololiyi çikolata ile kaplamak” olduğunu söyleyerek, ancak bu şekilde “dengenin sağlanabileceğini” ifade etmiştir. Bu yolla çekici oyunlar içinde faydalı bilgilerin yer aldığı gizli öğrenimin sağlanabileceğini ortaya koymuştur. Bu durumda yaygın bir tabir olan ‘güldürürken düşündürme’yi, eğlendirirken öğretme olarak kullanabiliriz. Çocuklar, sadece oyun oynadıklarını düşündükleri esnada bile bir şeyler öğrenebilirler. Bu amacı taşıyan dijital oyunların seçilmesi çocukların teknolojiden faydalanmalarını sağlamak adına da önemlidir.

Dijital Oyunların Faydaları

Çocuklar, dijital oyunları oynarken çoğu zaman çevreden soyutlanarak motive olma, oyunda ilerlemek için eleştirel düşünme, deneme-yanılma yoluyla problemleri çözme, bağımsız ve eleştirel düşünme, strateji oyunları ve birden fazla görevi yerine getirmeyi gerektiren oyunlar sayesinde çoklu iş yapma becerisini geliştirme, yönetme, kontrol etme, planlama ve hatırlama alanlarında iyi performans sergileme avantajlarına sahip olurlar. Aynı anda birçok nesneyi görsel olarak takip etme ve dikkat becerileri de gelişir.

Sosyal Alanda Faydaları

Video oyunları, canlı oynanan oyunlara kıyasla çocukların sosyalleşmesine imkan vermiyor gibi görünse de sanal dünyadan sosyal dünyaya aktarılabildiği takdirde faydalı olabilecek bazı kazanımlar elde etmelerini sağlayabilir. Dijital oyunlar; çocukların gerçek hayattaki kurallara uymanın gereğini bilerek belli bir disiplin kazanma, zoru başarma duygusunu tadarak özgüvenlerini arttırma, meydan okuma ve merak duygularını giderme, farklı zorluk seviyelerinde aldıkları puanlar neticesinde kendilerini sınama, zor bölümleri geçmek için çaba gösterme, pes etmeme, hedeflediği oyun puanını elde etmek için belli yollardan ilerleyerek hedefe ulaşma becerileri kazanmalarını destekleyebilir. Online oynanan oyunlar oyuncuların iletişim kurup grup çalışması yaparak işbirliğine dayalı sosyal bir yaklaşım geliştirmelerini de destekler. Oyuncuların oluşturdukları iletişim ortamları hızlı ve etkili iletişim kurmayı sağlar.

Eğitsel Alanda Faydaları

Dijital oyunlarda özellikle eğlenceli eğitim tabanlı oyunlar çocukların öğrenme becerilerini olumlu yönde etkilemektedir. Bu tarz oyunlar çocuklarda aktif öğrenme, deneysel ve probleme dayalı öğrenme becerilerini arttırarak; okul başarılarına olumlu katkı sağlayabilir.

Fiziksel Alanda Faydaları

Fiziksel hareket gerektiren sanal gerçeklik oyunları da çocukların fiziksel gelişimlerine yardımcı olmaktadır. Bu oyunlar çocukların enerjilerini harcamalarını ve el-göz koordinasyonu kurarak, daha hızlı tepki verme becerilerinin gelişmesine katkı sağlamaktadır. Dijital oyunların otizmli çocuklarda temel sosyal becerilerinin gelişimine katkı sağladığı ve oyunların terapötik özelliklerinin çocukları rahatlattığı gözlemlenmiştir. Amerika’da yapılan bir araştırma, aksiyon oyunları oynayanların kalabalık içinde belli objeleri daha hızlı algılayabildiklerini ortaya koymuştur.

Aileler Ne Yapmalı?

Dijital oyunların zararlarından ve bağımlılık yapmasından çekinen ebeveynler çocuklarının dijital oyunlarla vakit geçirmesinden büyük kaygı duymaktadırlar. Ancak dijital çağı yaşadığımız bu devirde çocukları ilgi çekici bu renkli ve canlı dünyadan tamamen alıkoymak da gerçekçi ve mümkün değildir. Bu yüzden çocukların oynayacakları oyunların eğlendirirken öğretici olmasına, şiddet unsurları barındırmamasına ve yaşlarına uygun olarak seçilmesine dikkat etmek ve dijital oyun başında geçen süreyi kısıtlamaya özen göstermek gerekmektedir. Çocukların sanal oyun alanı dışında sosyal alanda vakit geçirmeleri ve arkadaşları ile aktiviteler yapmaları, oyunlar oynamaları sağlanmalı, fiziksel aktiviteli kurslara gitmeleri teşvik edilmelidir.