NE KADAR EKRAN ZAMANI DOĞRUDUR? (BAĞIMLILIK YAZI DİZİSİ #4)

Özellikle bilgiye ulaşmada bir çığır açan teknoloji doğru kullanıldığında ülkeleri ve kişileri çok ileri seviyelere taşımaktadır. Fakat teknolojinin doğru kullanımını bilmeyen, zamanlarının çoğunu teknolojik bir aletle geçiren yeni nesille birlikte de teknoloji bağımlılığı sıkça görülmeye başlanmıştır. Teknoloji kullanımının bağımlılığa dönüşümünde üç aşama gerçekleşir: Bunlardan ilki kullanım, ikincisi kötüye kullanım ve sonuncusu bağımlılıktır. (1)

Çocuklar yaşları itibariyle dürtülerini kontrol etmekte zorlanırlar. Uygulamalar ve oyunlar onları mümkün olduğunca meşgul tutacak şekilde tasarlanmıştır ve dürtüleri onları sürekli aktif tutarken çocukların kendi kendini kontrol etmeleri zor olabilir. Bu denetimsiz dürtüler sebebiyle çocukların teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün kaybolması ve teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanmaları çok ciddi zararlara sebep olabilir. Örneğin, teknoloji kullanım süresi arttıkça çocuk ve gençlerde düşünce süreçleri bozulur. Duyarlılıkları azalır, genel sağlık düzeyleri düşer. Bu çocuklarda obsesif, depresif, kaygılı, düşmanca, korku dolu, şüpheci düşünceler artabilir.(2)

Yoğun bir şekilde internet kullanan ve bilgisayar oyunlarıyla zamanını geçiren çocukların sosyal gelişimleri önemli ölçüde geriler. Özgüvenleri düşer, sosyal kaygı düzeyleri ve saldırganlıkları artar. Yapılan araştırmalar, internette fazla zaman geçiren çocuk ve gençlerin giderek yalnızlaştığını ve yüz yüze ilişki kurmakta güçlük yaşadıklarını ortaya çıkarmıştır. Bilgisayar oyunları ise bağımlı kullanım olduğu takdirde zarar açısından internet kadar zararlıdır. Uzmanlar bilgisayar oyunlarının zihinsel fonksiyonlarda bozulmaya yol açtığını düşünmektedirler. Nitekim yapılan araştırmalarda, bilgisayar başında fazla zaman geçiren çocukların hiper aktivite bozukluğu kriterlerini taşıdıkları belirlenmiştir. Bütün bunlar denetimsiz, sınırsız ve güvensiz teknoloji kullanımından kaynaklanmaktadır.

Bir diğer yandan çocukların gündelik yaşamlarını ve sorumluluklarını aksatacak şekilde uzun süreli teknoloji kullanması yanlış kullanım içine girmektedir. Teknoloji kullanımı yüzünden yemek yeme, okula gitme, oyun oynama gibi faaliyetlerini aksatan çocukların şiddetli fiziksel ve sosyal şikayetlere sahip olması kaçınılmaz olacaktır. Aynı zamanda bu davranış onların ileriki yaşlarda da sorumluluklarını üstlenmeme, zamanını kontrol edememe gibi olumsuz özelliklere sahip olmasına neden olacaktır.
Teknoloji kullanımını çocuklar için zararlı hale getiren en büyük sebeplerden biri uygunsuz içeriklerdir. Çocukların teknoloji kullanımdaki içerik kontrolünü belli bir yaşa kadar ebeveynin yapması beklenmektedir. Özellikle 3-6 yaş arası dönemde ebeveynler teknoloji kullanımında her daim çocukla birlikte olmaları gerekir. Kendi başına teknolojik aletleri yönetebildiği diğer yaşlarda ise çocuğun yanında bulunulmasa bile çocuğun izlediği şeyler, gezindiği siteler vb. birebir veya internet çocuk filtreleri ile takip edilerek kontrol edilmelidir. Özellikle cinsellik ve şiddet içeren oyunlar, videolar, filmler çocuklar için büyük tehlike oluşturmaktadır.

En nihayetinde teknoloji kullanımı çocuğun fiziksel, sosyal, psikolojik ve zihinsel gelişimi olumsuz etkileyecek şekilde kullanıldığında zararlı bir hale gelmiş olur.

Bu makale Yeşilay’ın “Teknoloji Bağımlılığı” araştırmalarından derlenerek hazırlanmıştır. Konu hakkındaki detaylı kaynaklara ulaşmak için aşağıdaki linklere uğrayabilirsiniz:

http://tbm.org.tr/media/1162/05_yetiskin_tekno.pdf
http://tbm.org.tr/media/1152/04_lise_tekno.pdf
https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/teknoloji-bagimliligi