TV İZLEMEK NASIL YARARLI HALE GETİRİLİR?

Dünyada televizyon izleme oranları açısından ülkemiz ilk sıralarda yer alıyor. Hayatını TV dizilerine göre planlayan ve ekran bağımlılığı sorunu ile boğuşan ebeveynler varken çocukların TV bağımlısı olması ne yazık ki çok normal. Bu yazımızda bu önemli konuda bir çözüm önerisi getirmek ve “TV izlemek nasıl yararlı hâle getirilir” sorusunu cevaplamak istiyoruz.

Günümüz çocuklarını ilerleyen yaşlarda bekleyen tehlikelerden biri, hayatlarının birçok alanında sınır belirleyememeleri olacak. Çünkü çocuklar televizyon karşısında sınırsız vakit geçiriyor, ne izleyeceğine ilişkin bir ölçü ile hareket etmiyor. Dersine ayıracağı süreyi ölçemiyor, ne zaman dinleneceğini hayatın akışına bırakıyorlar. Bu, çocukların televizyon izleme konusunda kuralsız, iradesiz ve sınırsız bırakılmalarının bir sonucu.

TV izlemenin yararlı olma ihtimali varsa bunun ilk adımı çocuğa sınır koyma alışkanlığı kazandırmak olmalıdır. Bunun için atılması gereken adımlar şöyledir:

• Günlük TV izleme süresini sınırlayın: İlkokul çağından itibaren disipline edilmesi gereken günlük izleme süresi, ortalama 1 saat civarına ancak ergenlik dönemiyle ulaşmalı. Böylece gün planlamasının yapılması, izlenecek programlarda seçici olunması, çocuğun gelişimi için zararlı durumlardan uzak kalınabilmesi de sağlanmış olacak. Elbette çok uzun süre ekran başında kalmaya alışmış çocuklar için bu programa geçişin aşamalı bir şekilde sağlanması gerekiyor.
• TV izleme aralığını sınırlayın: Çocuk çok erken ya da çok geç saatte TV izlememelidir. Özellikle uyandıktan hemen sonra ve uyumadan hemen önce izlememelidir.
• İzlenecek programları sınırlayın: Çocuklar yetişkinler için hazırlanmış programları izlememelidir. Şiddet içerikli yayınlar, pedagojik olmayan dizi, film, yarışma ve haber programlarıyla muhatap olmamalıdır. Çocuklar, sadece kendilerine uygun olarak hazırlanmış çizgi filmlere, etkinlik ve çocuk yarışma programlarına, kültürel, sanatsal yayınlara yönelmeliler.

Çocukların, her konuda olduğu gibi, TV izlemede de önce ailesini rol model olarak gördüğü unutulmamalıdır. İzlenmese de açık duran, gürültüsüyle odaları dolduran bir televizyonun bulunduğu bir evde ebeveynler, çocuklar için iyi örnek değildirler. İzlediği programlarda seçici olmayan, örneğin “sürekli şiddet haberlerini izleyen” veya “izlediği bir dizi filmin bağımlısı görüntüsü veren” anne-babaların çocukları için sınır koymaya çalışmaları çelişkili bir durumdur.

Anne ve babalar evin düzenini televizyondaki programlara göre kurmamalı; evlerinin düzenine göre televizyon izlemeye yer ayırmalıdır, sınır koymalıdır. Evde çocuklar için olduğu gibi yetişkinler için de televizyon izleme saati ve sınırı olmalıdır. Ebeveynler televizyon izlerken çocuklar televizyona maruz bırakılmamalı, çocuklar pasif izleyici durumuna düşürülmemelidir. Çocuğun, televizyonu, anne babasının yerini alan bir dadı gibi görmemesi de ebeveynlerin tutumlarına bağlıdır.

Bununla birlikte zaman zaman çocuklarıyla birlikte çizgi film, belgesel, sanat ve spor programı izleyen ebeveynlerin koydukları sınırlara, çocukların daha kolay uyum sağlayacağı göz önünde bulundurulmalıdır.

Yukarıdaki üç öneri kararlı bir şekilde uygulandığında çocuk ders çalışma, ev dışında oynama ve uyuma saati ile birlikte bütün günü daha verimli kullanmayı başaracaktır. Evet, bu programı uygulamak kararlı ve iradeli olmayı gerektirecektir. Bu zorba ve katı bir uygulamaya dönüşmemelidir. Çocuklara mümkün olan esnekliği göstermelidir. İzleme süre sınırını aştığında, çocuğun izlediği yayını aniden ve çocuğun rızası düşünülmeden kapatmak yerine, ona ek süre vermek gibi esneklikler gösterebilirsiniz.