ÇOCUKLARDA ÖZ DİSİPLİN NASIL GÜÇLENDİRİLEBİLİR?

Okul düzeninin, ev rutinlerinin, sosyal hayatın ritminin bozulduğu, yani tüm sistemlerin değişime uğradığı zor bir dönemden geçiyoruz. Bu değişikliklere uyum, yeni bir düzenin kurulması için gereken adaptasyon yetişkinler olarak bizleri zorladı. Ancak bu tür bir değişime uymakta en çok zorlanan grup belki de çocuklar oldu. Derslerin çevrimiçi sisteme geçmesiyle çocuklar düzenlerinden ve alışkın oldukları çalışma sisteminden uzaklaştılar.

Belirsizlikler hepimizin beyninde güvensizliği çağrıştırır ve güvende hissetmediğimiz zaman da düşünme yoluyla seçim yapma becerilerimiz zayıflar. Öğrenebilmenin gerçekleşmesi için gerekli olan öz düzenleme ve duygu düzenleme becerileri ise beyin ancak sakinken gerçekleşir. Bu beceriler, çocukların hem akademik başarıları hem de çalışma sorumlulukları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.

Ebeveynler olarak pandemi döneminde çocuklarımızın akademik hayatıyla ilgili bazı destekler vermemiz yerinde olacaktır. Bu dönem yüzyüze olarak geçirilen bir öğrenim yılından daha farklı ihtiyaçlar içerir ve her ebeveyn kendi çocuğu için gerekli yardımı ona özel kişiselleştirerek sunmalıdır.

• Ders çalışma için gereken sessiz, sakin ve düzenli bir ortamın ev içinde sağlanması konusunda çocuğa destek vermek gerekir. Sürdürülebilir bir düzen ve hergün o ortamın korunması, çocuğun çevrimiçi yapılan derslerde daha güvende hissetmesini sağlar. Çocuğunuzla bu düzenin korunması üzerine anlaşmak ve ders çalışılan ortam ile ders dışı aktivitelerin ortamını ayrı tutmak, çocuğumuzun çalışmalarını daha verimli hale getirecektir.

• Çevrimiçi derslerde dikkati toplamak her çocuk için aynı ölçüde kolay olamayabilir. Ebeveynler çocuklarına bu konuda zaman tanımalı, dikkat süresini arttıracak yolları beraberce belirlemelidir. Ödevleri ve sorumluluğunda olan diğer aktiviteleri bu belirli süreler çerçevesinde planlamak yerinde olacaktır. Çocuğun bu süreyi kullanma şekliyle ilgili çocuğa negatif bir yorumda bulunmadan, yönlendirici olmak son derece önemlidir.

• Ödevleriyle ilgili sorumlulukları yerine getirmek,  ev ortamında devam eden öğrenim yılı için daha zorlu geçebilir. Ebeveynler çocuklarının kendi günlük programlarını yapabilmeleri için onlara destek olmalı, gerekirse programı beraber çıkartmalılar. Ancak daha sonraki adımlar çocuğa bırakılmalı, ebevenynler ödevleri kendi ödevleriymiş gibi üstlenmemeliler.

• Her çocuğun akademik hayatta zorlandığı nokta farklıdır. Ebeveynler kendi çocuklarını daha iyi inceleyerek çocuklarının hangi alanda zorlandıklarını bulmayı denemeliler. Buradaki zorlanmayı ise akademik hayatın tümüne yayma yanılgısına düşmemeye de dikkat etmeliler. Çocuğa zorlandığı ve kolaylıkla başarabildiği alanları ayrıt edebilmesi için yardımcı olmak onu motive edecektir. Başardığını gördüğü alanlarda başarısını sürdürmesi, zorlandığı alanlar için gerekli motivasyonu sağlamasına yardımcı olacaktır.

• Bir diğer önemli nokta ise, çocuğun kendi öğrenme hızına ve sorumluluk bilincine saygı göstererek destek vermek gerektiğidir. Çocuğun hızından ileride gitmek de, onun hızından yavaş gitmek de faydalı olamayacaktır.

• Öz disiplin çok küçük yaşlardan itibaren desteklenmesi gereken bir beceridir. Bu konuda ebeveynlerin çocuklarının yaşını ve öz disiplin konusundaki deneyimlerini dikkate alarak ilerlemeleri gerekir. Sadece akademik hayat konusunda öz disiplin becerisini desteklemek yeterli olamayacaktır. Çocuğun hayatındaki kendisine ait diğer programları ve sorumlulukları konusunda da onunla iletişimde kalmak, ancak belirli alanları onun kontrolüne bırakmak ilk adım olacaktır.

• Öz disiplinin önemli bir parçası da kendi duygularını tanımaktan ve uygun şekilde ifade edebilmekten geçer. Sorumluluklar ve akademik hayattaki öz disiplin becerileri, çocuklar için her zaman kolay olmayacaktır. Sorumluluklarını çok düzenli yerine getiren çocuklar için bile zaman zaman zorlanma yaşamak normaldir. Ebeveynlerin bunu bilmeleri ve çocuklarına böyle zorlu zamanlarda anlayışla yaklaşmaları yerinde olur. Zorlanmalar anında çocuğun duygusunu ifade edebilmesi için destek olmak, zaman zaman onunla bu zorluğu konuşmak ve kolaylaştırıcı çözümleri birlikte bulmak onları duygusal anlamda da güçlendirecektir.

Kaynakça:

Thomas Gordon, Etkili Anne Baba Eğitimi (EAE), Profil Kitap.2016.

Jane Nesen, Pozitif Disiplin, Pegasus Yayıncılık. 2019.