ÇOCUKLARIN DİKKAT DAĞINIKLIĞINA İYİ GELECEK 5 ÇÖZÜM

Genellikle dikkati toplayıp bir konuya odaklanamama olarak tanımlanabilen dikkat dağınıklığı, çeşitli sebeplerden kaynaklanıyor olabilir. Motivasyon eksikliği, beslenme düzensizliği, psikolojik, fiziksel etkenler ve/veya çevresel durumlar dikkat dağınıklığının belli başlı sebeplerini oluşturuyor olabilir. Bu yüzden çocuğunuzda dikkat dağınıklığı olduğunu düşünüyorsanız bir uzmanla görüşmeniz tavsiye edilir. Uzman görüşü ve yönlendirmesi olmadan ilaçlı/ilaçsız tedavi yöntemleri uygulamak çocuğunuzun ruhsal sağlığı açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir.

Burada yer alan fikirler ise, zamanlama sıkıntısı yaşayan, motivasyon eksikliği olan ya da çevresel durumlardan kolayca etkilenen çocuklar için dijital teknolojinin de nimetlerinden faydalanarak dikkat toplamaya yardımcı önerileri içerir. Bu yöntemlerin bir faydası olmadığını hissederseniz mutlaka bir uzmandan destek almalısınız.

Pomodoro tekniği: 25 dakika çalış, verimli çalış.

İtalyanca’da domates anlamına gelen Pomodoro, en genel tabirle bir tür zaman yönetimidir. Bazı çocukların özellikle ders çalışırken dikkatlerini toplayamadığı, tek bir konuya odaklanamadığı, çevresel durumlardan kolayca etkilendikleri ve motive olamadıkları bilinen bir durumdur. Özellikle zaman yönetimi konusunda sorun yaşayan çocuklar için Pomodoro iyi bir yöntem olabilir.

Bu yöntemi uygulamak için bir saat veya zamanlayıcı yeterli olsa da birçok mobil uygulamanın sunduğu seçenekler de cazip olabilmektedir. Pomodoro yöntemini uygulamak için ilgili dersin toplam çalışma süresi belirlenir ve bu süre yirmi beşer dakikaya bölünür. Her yirmi beş dakikadan sonra ise çocuğa beş dakikalık küçük molalar verdirilir. Molalarda çocuk özgürdür, telefon da kullanabilir, Youtube’dan video da izleyebilir, çizgi filme de bakabilir, oyun da oynayabilir. Ama beş dakika dolduğunda kesinlikle ilgilendiği konuya dönmesi gerekir.

Bu teknikle alakalı olarak birçok uygulama bulunuyor. İşte benim gördüklerim:

Bear Focus Timer (Anroid / iOS)

Focus To-Do (Android / iOS)

Study Bunny (Android / iOS)

Forest (Android / iOS)

FLIP (Android / iOS)

Beynin de spora ihtiyacı vardır!

Zihinsel becerileri geliştirmek birçok konuda olduğu gibi dikkat dağınıklığı konusunda da işe yarayan sonuçlar elde etmenizi sağlayabilir. Dikkati artırmaya yarayan destekleyici uygulamalarla basitten karmaşığa doğru çeşitli zihin egzersizleri çocuğun dikkatini toplamasına yardımcı olabilir. Yapılan birçok araştırma bu tür uygulamaların çocuklar üzerindeki olumlu etkilerini ortaya çıkarmıştır. Peki bu uygulamalar ne işe yarar?

Bu tür uygulamalar çoğunlukla belirli bir oyunlaştırma kurgusu içinde ele alındığı için çocukların oyun ihtiyacını da karşılayarak zihinsel becerilerini geliştirmeye katkı sunar.

Dikkat artırıcı uygulamalarda yer alan bilimsel egzersizler, başta da belirtilen özellikle içsel etkenleri aşmaya katkı sunar. Zor gibi görünen ama çocuğun ilerleme gösterdiği bir oyun kurgusu, sonrasında yükselen bir motivasyon, toplanan bir dikkat olarak geri dönecektir.

Bu konuyla alakalı olarak MentalUp (Android / iOS) uygulamasına göz atmanızda fayda var.

Klasik ama hayat kurtaran çözüm: Kitap okumak

Kitap okumak, belirli bir konuya odaklanmanın en iyi yollarının belki de başında gelir. Elbette kitapları sadece odaklanma ve dikkat artırma için okumayız ama kitap okumanın bu konularda olumlu etkilerinin olduğu da yadsınamaz bir gerçektir. Burada önemli olan konu seçilen kitabın çocuğun düzeyine uygun olması ve çocuğun ilgisini çekecek bir konuyu barındırmasıdır. Eğer sadece dikkat egzersizi olsun diye çocuğun sıkılabileceği bir kitabı okutmaya çalışırsanız, başladığınız noktadan geriye gitmeniz de olasıdır.

Peki kitap okumak çocuğun dikkatini toplamasına nasıl yardımcı olur? Öncelikle kitap okurken birçok zihinsel fonksiyonu birlikte kullanırız. Bir kitabı okurken anlama, odaklanma, hafıza, duygular, dilin yaratıcı kullanımı ve hayal gücü gibi becerilerle ve kavramlarla iç içeyizdir. Tüm bunlar doğal olarak dikkatin belirli bir konu üzerinde toplanmasını sağlayacaktır.

Kitap seçerken çocuğunuzun ilgi alanlarını ve özelliklerini göz önünde bulundurduktan sonra onu motive etmek için onunla birlikte kitap okumak, okuduğu kitap hakkında sohbet etmek de çocuğunuzu teşvik edecek unsurlardan olabilir.

Çocuk ilgisine göre basılı kitap veya dijital ortamda hazırlanmış içerikleri okuyabilir. Benim tavsiyem dikkat dağıtan ekran uyaranlarına fazla maruz kalmamak için basılı kitap okumak olacaktır ama dijital okuma deneyimi için de aşağıdaki uygulamalardan faydalanılabilir.

Storytel (Çocuklar için “Çocuk” kategorisindeki kitaplar tavsiye edilir.) (Android / iOS)

DreamyBooks (Android / iOS)

Fairy Tales (Android / iOS)

Vooks (Android / iOS)

Farfaria (Android / iOS)

Spor yap, sağlıklı kal, sağlıklı düşün!

Dikkat dağınıklığının bir sebebi de çocukların yaşıtlarına göre daha hareketli bir yaşam sürdürmesidir. Çocukların hareketli olması, kendini kontrol etmekte yaşadığı zorluklar vb. durumlar başka bir tartışmanın konusu olmakla birlikte durumu böyle olan çocukların bir kısmı dikkatlerini toplama konusunda sorun yaşayabilmekte.

Spor yapmak yaşıtlarına göre hareketli çocukların enerjilerini atabilecekleri en sağlıklı yollardan birisidir. Dikkat dağınıklığını sporla toparlamak isteyen çocuklar, belirli bir felsefesi ve disiplini olan spor dallarını tercih edebilir. Elbette seçilecek spor dalı çocuğun ilgi alanına, fiziksel özelliklerine göre gerekirse bir uzmandan destek alınarak belirlenmelidir. Bir felsefesi, disiplini ve kendi içinde ritüelleri olan karate, aikido, judo gibi spor dalları tercih edilebilir. Enerjisini atmaya ihtiyaç duyan çocuklar için uzun süre hareket edilmesi gereken basketbol, futbol gibi spor dalları tercih edilebilir. Tenis, badminton gibi odaklanma, dikkat ve planlama becerileri gerektiren, birçok disiplini bir arada kullanmayı gerektiren spor dalları da tercih edilebilir. Çocuğun spor yapmasını kolaylaştıracak mobil uygulamaları kullanarak daha düzenli bir spor programı oluşturabilirsiniz.

Yoga Kids (Android / iOS)

Fiete Sports (Android / iOS)

Tennis Clash (Android / iOS)

Golf Zero (Android / iOS)

Oyunlaştır, kolaylaştır…

Oyun bir şeyleri daha eğlenceli hâle getirmenin bilinen en eski yöntemidir. Oyunlaştırarak öğrenmenin öğrenmeyi kolaylaştırdığı ve kalıcı hâle getirdiği uzmanların da dile getirdiği bir bulgudur. Peki oyunlaştırmayı dikkat dağınıklığı olan çocuklar için nasıl kullanabiliriz?

Öncelikle çocuğun dikkatini toplamakta zorlandığı konuyu bir oyun tasarımcısı gibi baştan sona oyunlaştırmak iyi bir fikir olabilir ama bu konuda zorlanıyorsanız daha belirli noktaları oyunlaştırabilirsiniz. Eğer bu konuda hiçbir fikriniz yoksa bir profesyonelden destek almak veya kısa bir internet araştırması yapmak da işinizi görebilir.

Örneğin çocuğun yapması gereken ödevi bir zorunluluktan çıkarıp, geçilmesi gereken bir bölüm olarak kurguladığınızda daha olumlu sonuçlar almanız çok olası. Elbette her oyunda olduğu gibi bu oyunda da bir ödül-ceza dengesi olacaktır fakat burada çok hassas olunması gerekiyor. Cezadan kastedilen kesinlikle ‘cezalandırma’ değil, ‘ödülü alamama’ olarak kurgulanmalıdır. Aksi takdirde başlanılan noktanın çok daha gerisine düşmek olasıdır.

Puan tablosu, rozetler, bonuslar çocukları motive ederken kullanabileceğiniz çeşitli oyunlaştırma ögeleridir. Neyi nasıl oyunlaştırmanız gerektiği yine çocuğunuzun ilgi alanlarıyla ve kişisel özellikleriyle yakından ilgilidir. Yani bazı çocuklar için “aferin almak” daha önemliyken bazıları için somut ödüller daha önemlidir.

Bazı çocuklar keşfetmekten bazı çocuklar ise zorluklarla mücadele etmekten hoşlanır. Bazıları için takım oyunu daha motive edicidir bazıları için ise zamana karşı yarışmak daha heyecan vericidir. Bu noktada en önemli unsur çocuğunuzu tanıyor olmanızdır. İşte oyunlaştırmada işinize yarayacak bazı oyun ve uygulamalar.

Habitica (Android / iOS)

Walkr (Android / iOS)