Einstein Çılgın Teorisyen

Kitap Hakkında

“Einstein Çılgın Teorisyen” kitabında, bilim insanı Albert Einstein’ın “Bilim günlük yaşamın saf halinden başka bir şey değildir” diyerek ürettiği teoriler ve yürüttüğü çalışmalar hikayeleştirilerek çizimler eşliğinde ve esprili bir dille aktarılıyor. Çalışmaları hayatının akışı içinde paylaşıldığı için eğitim, iş ve özel yaşamı hakkında da bilgiler sunuluyor.

Albert Einstein, 14 Mart 1879'da Almanya’nın Ulm kentinde elektrik mühendisi bir baba ve piyanist bir annenin oğlu olarak dünyaya gelir. Konuşmayı yaşıtlarına göre daha geç öğrenir, oyuncaklarla oynamak yerine amcasının hediye ettiği pusulanın çalışma sistemini çözmeye çalışır, bir şeyi anlayıp çözene kadar da uğraşır. Ailesinin beş yaşındayken tuttuğu özel öğretmen, Albert’in müdahale ve diretme sevmeyen tavrı nedeniyle ayrılır. Albert insanların anlattıklarıyla ilgilenmeyen, kendi düşüncelerine odaklanan bir yapıya sahiptir. Bu yaklaşımı, bütün eğitim hayatına yansır. Evlerine gelen misafirlerle bilim ve bilgi içerikli sohbetleri sevse de okuldaki dayatmacı yaklaşımlardan hiç hoşlanmaz. 15 yaşındayken babasının elektrik şirketinin iflas etmesiyle, ailece İtalya’ya göç etmek zorunda kalırlar. Ailesi, eğitiminin etkilenmemesi için onu yanlarında götürmek istemez. Ancak Albert, diploma alamama pahasına kendini okuldan attırarak ailesinin peşinden gider. Devam etmek için başvurduğu okullardan, lise diploması olmadığı için olumsuz cevaplar alır. Sonunda bu koşulu aramayan İsviçre’nin Aarau kentindeki Politeknik Okulu'nda fizik ve matematik öğretmenliği eğitimine başlar. Birkaç okulda öğretmenlik denemesi yapsa da, gönlü bilimsel çalışmalardan yanadır. İsviçre Patent Ofisi'nde teknik asistanlık yapar ve burada elektromanyetik cihazlar için patent başvurularını inceler.  Bu arada, İzafiyet teorisini ortaya koyup; ışığı, zamanı, atomu ve uzayı araştırır. Pek çok teori üzerine çalışır: “Evrenin işleme sistemi nasıldır? Evrenin genişlemesini durdurmanın yolları neler?”, “Zamanda nasıl seyahat edilebilir?”, “Atomlar nasıl sayılır?”, “Nesneler ışığa, ışıklar da nesnelere nasıl dönüştürülebilir?” gibi sorulara cevap arar. Bu çalışmalarıyla ünü dünyaya yayılır. Işık konusunda yaptığı çalışmalarla Nobel Ödülü’nü alır. I. ve II. Dünya Savaşı’na tanıklık eder. Savaş karşıtı düşünceleri nedeniyle Almanya’nın atom bombasını bulup savaşta kullanmasını engellemek amacıyla bu bilgiyi Amerika ile paylaşır ve Amerika’nın durdurucu güç olmasını umar. Dünyayı nükleer silahların tehlikeleri konusunda uyarmak için çeşitli çalışmalar gerçekleştirir. Ancak en sonunda Amerika’nın atom bombasını Hiroşima’ya atmasına engel olamaz ve kullanılan teknolojinin gelişiminde payı olduğu için derin üzüntü duyar.

Özel hayatında ise Albert, ona uygun görmediği için ailesinin karşı çıktığı Mileva ile evlenir. Evlenmeden önce kızları Lieserl dünyaya gelmiştir. Ancak belki ailesinin tavrı, belki de işini riske atmak istemediği için bu bilgi gizli tutulur. Bu evlilikten sonradan iki tane de oğlu olur. Mileva ile yaklaşık 15 yıl sonra anlaşmazlık nedeniyle ayrılırlar, kısa bir süre sonra da kuzeni Elsa ile evlenir. Bir hastalık sonrası Elsa’yı kaybetmesinin ardından 1939’da ablasıyla yaşamaya başlar. Nükleer silahlanmaya karşı bir protestoyu imzaladıktan sonra, 17 Nisan 1955’te yaşadığı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybeder.

Ebeveyne Notlar

“Einstein Çılgın Teorisyen”, Einstein’ın yaşamı, fizik teorileri ve çeşitli tarihi olaylar hakkında bilgi vererek çocukları bilimsel konular üzerinde düşündürmeye ve sorgulamaya yönlendiren, eğlenceli karikatürleriyle çocukların öğrenmesini keyifli hale getiren biyografik bir kitap. 

Einstein’ın teorilerinin sebepleri ve sonuçları açıklanırken kullanılan çeşitli denklemler, fizikle ilgili terimler, sayısal bilgiler veya hesaplamalar çocukların dikkatlerini çekecek şekilde daha basit verilmeye çalışılmış. Çocukların daha iyi anlamaları için soyut bilgiler günlük hayattan örneklerle desteklenmiş ve “Albert’in Kayıp Not Defteri”, “Evrenden Haberler”, “Beyin Kutusu”, “Korkunç Bilimsel Uyarı”, “O Kadar Korkunç Olmayan Bilimsel Uyarı” ve “Uzay ve Zamanın Gizemleri” başlıklı kutucuklar içinde daha dikkat çekecek şekilde sunulmuş.

Kitaptaki bilimsel bilgiler, çocukları düşünmeye, merak etmeye ve araştırmaya yönlendirebilecek nitelikte. Bu yönüyle kitap, çocuklar için ufuk açıcı olabilir. Ayrıca Einstein’ın sürekli araştıran, merak eden, sorgulayan, evren üzerinde düşünüp bulguları yorumlayan kişilik özellikleri çocukların da öğrendiklerini sorgulamaları ve üzerine düşünmeleri konusunda teşvik edici olabilir. Çocuklar, Einstein’ın küçüklükten itibaren kendine güvenen, kendi düşüncelerinin peşinden giden, doğrularını özgürce dile getiren ve bunları gerçekleştirmek için elinden geleni yapan özgüvenli tutumunu örnek alabilirler. Einstein’ın savaşı engelleme çabaları, barış için mücadele etmesi de çocuklar için örnek oluşturabilir. 

Bu eğitici unsurların yanı sıra, kitapta bazı teknik hatalar dikkat çekiyor. Einstein’ın biyografik bilgileri, çalışmalarının arasına serpiştirilerek paylaşıldığı ve bazı bilgiler tam olarak sunulmadığı için, kitabı okuyan çocuklar zaman zaman bilgileri zihinlerinde birleştirmekte güçlük yaşayabilirler. Örneğin Einstein’ın babası ve amcası hakkında yeterli bilgiler verilirken; annesi, ablası, eşleri ve çocukları hakkında bilgiler oldukça yetersiz sunulmuş. Dolayısıyla zaman zaman neden şehir değiştirdiği, ailesinin Mileva ile neden evlenmesini istemediği, Naziler’in Einstein’a karşı olumsuz tutumlarının sebebinin ne olduğu net olarak anlaşılmıyor. Yine kitabın başında Einstein’ın ablası olarak tanımlanan Maja’dan ilerleyen sayfalarda kız kardeşi olarak söz edilmesi ya da kitabın bir yerinde lisede Einstein’ın okulunu terk ettiği belirtilirken, bir başka yerde okuldan atıldığının söylenmesi çocuklar için kafa karıştırıcı olabilir. Ayrıca Einstein’ın hayatına dair verilen bilgiler de yer yer başka kaynaklarla çelişiyor. Örneğin, kitapta Einstein’ın beş yaşında özel bir öğretmeni olduğu ve dokuz yaşında ilkokula başladığı belirtilmesine rağmen, çoğu kaynakta Einstein’ın dört yaşında özel bir eğitim alıp, beş yaşında Katolik Hıristiyan Okulu’na başladığı belirtiliyor. Kitaptaki bu ve benzeri hususlar çocukların Einstein ile ilgili bilgileri zihinlerinde sağlıklı şekilde oturtamamalarına neden olabilir.

ÇİÇEK Öneriyor      

Fizik biliminin çalışma alanlarını ve kitaptaki fizik terimlerini daha iyi anlaması için çocuğunuzla birlikte internette araştırma yapabilirsiniz. Albert Einstein’ın buluşları üzerine konuşabilirsiniz. Eğer teoriler bölümü çocuğunuzun ilgisini çektiyse, fizik bilimine katkı sağlayan diğer bilim insanlarının çalışmalarına göz atabilirsiniz.

Çocuğunuzun aldığı eğitim şekli ile Einstein’ın aldığı eğitimi karşılaştırarak araştırma ve sorgulamanın önemi üzerine konuşabilirsiniz.

Çocuğunuza Einstein’ın dikkat çekici kişilik özelliklerinin neler olduğunu sorabilir ve rol model olabilecek kişilik özelliklerine vurgu yapabilirsiniz.

Savaş ve ayrımcılığın yol açtığı sonuçlar üzerine konuşabilirsiniz.

Kitapta bilimsel bilgilere yer verildiği için, çocuğunuzun sakin, rahat ve dinlenmiş hissettiği bir zaman diliminde okuma yapması kitabın daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayabilir. Çocuğunuz, yorgunsa ve iyi hissetmiyorsa kitaptaki bilgilere dikkatini vermesi, anlamaya çalışması zorlaşabilir. Bu durum da kitabın daha sıkıcı ve zor anlaşılır görünmesine sebep olabilir.