Eğer

Kitap Hakkında

Kitap, sayılarla ifade edilen ancak hayal etmesi ve anlamlandırması zor olan bilgileri ölçeklendirme yöntemiyle küçültüp, günlük hayattan örneklere dönüştürerek açıklıyor.

Evreni, galaksimizi, Güneş Sistemi’ni, Dünya’yı ve Dünya’daki yaşamı incelemek için sayıları kullanıyoruz. Bu sayılar günlük yaşamda sıkça karşımıza çıkan ölçülerde ya da gözümüzde canlandırabileceğimiz nesnellikteyse kolayca algılayabiliyoruz. Ancak, sayılar çok büyüdüğünde veya çok küçüldüğünde, özellikle de çok bilgi sahibi olmadığımız konularla ilgiliyse, bu ölçüyü anlamakta ve hafızamıza yerleştirmekte zorlanıyoruz. Yazar bu gerçeği dikkate alarak sayılarla tanımlanan bilgileri, anlayabileceğimiz ölçülere ve günlük hayatta görebildiğimiz, dokunabildiğimiz, kullanabildiğimiz nesnelere dönüştürerek anlatıyor.

Eğer Güneş Sistemi’ndeki gezegenler farklı boyuttaki toplar gibi küçültülebilseydi; Dünya bir beyzbol topu, Merkür bir masa tenisi topu, Jüpiter ise bir pilates topu kadar olurdu. Eğer Dünya’daki suyun tamamı 100 adet bardağa doldurulsaydı, bardakların 97 tanesi okyanuslardan ve bazı göllerden gelen tuzlu suyla dolar, yalnızca 1 tanesinde içmeye ve kullanmaya uygun su olurdu. Eğer hayatımız 12 dilimden oluşan büyük boy bir pizza olsaydı, 4 dilimi okulda ve işte geçirdiğimiz, 4 dilimi uyuduğumuz, 1 dilimi yemek yediğimiz, 1 dilimi alışveriş yaptığımız, sevdiklerimizle ilgilendiğimiz ve evde geçirdiğimiz, 1 dilimi okula, işe ve tatile gitmek için yolculuk ettiğimiz, 1 dilimi ise oyun oynamak, sosyal aktivitelerde bulunmak veya internette vakit geçirmek gibi eğlenceye ayırdığımız zamanı temsil ederdi.

Kitapta bu şekilde varsayıma dayalı yaklaşımların yanı sıra, önemli olay ve buluşlar da somutlaştırılarak anlatılıyor. Örneğin, son 1.000 yıldaki önemli buluşlar bir zaman çizelgesi şeklinde kronolojik olarak 30 cm’lik bir cetvel görseli üzerinde resimler eşliğinde sıralanıyor.

Kitabın sonunda da, ölçekleme işleminin nasıl yapıldığı ve günlük yaşamda nesnelere nasıl uyarlanabileceği hakkında bilgiler veriliyor.

Ebeveyne Notlar

Boyut, miktar, tarih gibi sayılarla ifade edildiğinde zihinde canlandırması ve anlaması pek de kolay olmayan soyut kavramları, hayatın içinde olan somutlaştırılmış örneklere dönüştürerek anlatma yöntemini kullanan kitap, renkli ve eğlenceli çizimleriyle hem verdiği bilgilerin çocuklar tarafından anlaşılmasını kolaylaştırıyor hem de onlara olayları ve durumları farklı bakış açılarıyla nasıl değerlendirebileceklerini gösteriyor. Kitap bu yönüyle, okulda öğretmenler tarafından da kullanılabilecek önemli bir kaynak niteliğinde.

‘Eğer…’; galaksilerin büyüklüğü, dünyadaki su kaynaklarının miktarı, dünyanın oluşumu gibi sayısal ve zamansal olarak çok büyük kavramları ölçeklendirme ve kıyas yoluyla somut örneklere dönüştürürken, matematik terimlerinden yararlanıyor. Özellikle “yüzdelik değer” birimi, örnekler içinde sıkça yer alıyor. Benzer şekilde sayı olarak milyar ve uzaklık olarak kilometre de kitapta sıkça kullanılan birimlerden. Henüz bu terimleri öğrenmemiş çocuklar için önce bu ifadeleri açıklamak gerekebilir.

Kitabın son sayfalarında, ebeveynlerin günlük yaşamda da yararlanabilecekleri şekilde, ölçeklendirme yönteminin nesnelere nasıl uyarlanabileceği anlatılıyor.

Bazı yazıların puntosunun çok küçük olması ve bolca sayısal verilerin bulunması zaman zaman okumayı zorlaştırsa da, farklı boyutlardaki görseller ve yazılar, önerilen ölçeklendirme sisteminin anlaşılmasını destekleyecek şekilde tasarlanmış.  

ÇİÇEK Öneriyor

Kitabın son sayfalarındaki açıklamalardan yararlanarak, çocuğunuza ölçeklendirme kavramını açıklayabilirsiniz. Bunun için oyuncak bebek ya da araba gibi, kendi oyuncaklarını örnek olarak kullanabilirsiniz.

Çocuğunuzla birlikte, onun doğumundan itibaren şu ana kadar başından geçen önemli olayları bir zaman çizelgesi üzerinde düzenleyebilirsiniz. Bunun için, uzun bir kâğıt şeridi boydan boya odasının duvarına yapıştırıp, kâğıdın bir ucuna çocuğunuzun doğum tarihini, diğer ucuna da o günün tarihini atabilirsiniz. Sonra iki tarih arasındaki yılların kaçar santimlik aralıklarla gösterilmesi gerektiğini hesaplayıp, bir zaman cetveli hazırlayabilirsiniz. Farklı senelerde meydana gelmiş olayları bunun üzerine yazıp, çizeceğiniz resimlerle zaman çizelgesini renklendirebilirsiniz.

Su ve enerji kaynaklarının kullanımıyla ilgili bilgileri okurken, kaynaklarımızın aşırı tüketimi üzerine konuşabilir ve tasarruf için neler yapabileceğinizle ilgili fikirler üretebilirsiniz.