Arkadaşımla Bir Gün

Kitap Hakkında

Ülkemizde otizm konusunda hazırlanan ilk çocuk kitabı olma özelliğini taşıyan “Arkadaşımla Bir Gün”, Burak’ın otizmli arkadaşı Efe’yle çıktığı doğa gezisini ve aralarındaki arkadaşlığın özelliklerini anlattığı, etkinliklerle desteklenmiş etkileşimli bir öykü.

Öyküde, Burak ile Efe bir doğa gezisine çıkmaya karar verirler. Her ikisi de bu geziye çıkacakları için çok mutludur. Burak okuyucuya bir yandan gezilerini anlatırken, bir yandan da otizmli olan arkadaşı Efe ve arkadaşlıkları hakkında bilgi verir.

Efe ile tanışana kadar otizmin ne olduğunu bilmeyen Burak, onun sayesinde otizmin tıpkı saçımızın sarı, siyah ya da turuncu olması gibi bir farklılık olduğunu öğrenir. Tanıştıkça, Efe’nin bazı şeyleri kendisinden daha farklı algıladığını, bazen de ani ve farklı tepkiler verebildiğini gözlemler. Onunla daha rahat iletişim kurabilmek için arkadaşıyla konuşurken cümlelerini basit ve kısa tutmaya özen gösterir.

Efenin enerjisi çok yüksektir. Bu nedenle birlikte oyun oynarlarken ikisinin de seveceği hareketli oyunlar oynamayı tercih ederler. Efe’nin ilgisi her an değişebilmektedir; toprağa çiçek dikerken bir anda ağaçtan meyve toplamaya başlayabilmektedir. Burak, böyle zamanlarda arkadaşına her şeyi sırayla yapmayı önerir. Efe’nin gözleri çok hassastır, bazen fazla aydınlık ya da çok karanlık bir ortam onu rahatsız eder. Arkadaşının kulakları da çok iyi işitmektedir. Hiç kimse fark etmemişken Efe bir kuşun veya uçağın sesini duyabilmekte, ortam çok gürültülü olduğunda kulaklarını kapatmaktadır. Burak bu durumu arkadaşının hareketlerine bakarak anlar ve böyle zamanlarda hemen bulundukları ortamı değiştirmeyi teklif eder.

Burak ile Efe, doğada yaptıkları yürüyüş sırasında, önce büyüteç ile toprağı ve yaprakları inceler, birbiriyle aynı olan iki yaprak bulmaya çalışırlar. Ardından boya kalemlerini çıkarıp, çevreden topladıkları kozalakları boyar ve birbirlerine hediye ederler. Burak ile Efe’nin ortak yönlerinden biri de hayvan dostlarının ihtiyaçlarının farkında olmalarıdır. O gün de yanlarında getirdikleri kuru mamayı hayvanlar için ayrılmış özel kaplara koyarlar. Küçük bir köpek, mama yemek için yanlarına gelir. Burak, bu sırada Efe’nin çok heyecanlandığını fark eder ve onu “Efe’ciğim daha sakin olabiliriz” diyerek, sakinleştirir. Sakinleşen Efe bu sefer de Burak’ı çekiştirerek ilerideki oyun parkına götürmek ister. Birlikte salıncağa binerler. Efe bu olayda olduğu gibi bazen istediği bir şeyi söyleyerek ya da işaret ederek değil, yanındaki kişiyi onun yanına götürerek gösterir.

Gezilerinin devamında diğer arkadaşlarıyla karşılaşırlar. Efe sessiz kalırken, Burak arkadaşlarına “Biz de sizinle oynayabilir miyiz?” diye sorar. Burak, Efe’nin böyle konuşmadığı zamanlarda ya da Efe’nin onları anlamadığını, onlarla oynamak istemediğini fark ettiğinde onunla konuşmaya ve yaptıkları her şeye onu da katmaya devam eder.

Burak ile Efe için artık eve dönme vakti gelir. Arkadaşlarıyla vedalaşırlar. Etraflarındaki ağaçları inceleyerek ve her birinin ne kadar farklı olduğunu düşünerek eve doğru yol alırlar.

Ebeveyne Notlar

Tohum Otizm Vakfı ile yazar ve eğitimci Gökhan Dumanlı’nın iş birliğiyle hazırlanan ‘Arkadaşımla Bir Gün’, çocukların otizmi anlamaları için yardımcı olmayı ve onlara otizmli bir bireyle arkadaş olmanın bir zenginlik olduğunu göstermeyi hedefliyor. Farklılıklarımızla daha güzel olduğumuzu vurgulayarak, birbirimize saygı duymanın ve uyum içinde yaşamanın önemine dikkat çekiyor.

Kitabın ilk sayfasında, Tohum Otizm Vakfı’nın okurlar için hazırladığı, vakfın çalışmalarını ve otizmli bireylerin özelliklerini anlatan bilgilendirici bir metin bulunuyor. Ardından, Burak’ın dilinden otizmli arkadaşı Efe ile doğada geçirdiği bir gün anlatılıyor. Sayfa aralarında ise öyküyle ilişkili etkinlikler bulunuyor. “Efe’nin rahatsız olduğu sesler kadar, dinlemekten hoşlandığı sesler de var. İşte, Efe’nin dinlemeyi sevdiği müzik aletleri. Bu müzik aletleriyle, onları çalan sanatçıları eşleştirebilir misin?” veya “Sence Efe büyüteciyle neye bakıyor? Efe’nin gördüğü şeyin resmini bu beyaz yere çiz” gibi soru ve yönlendirmelerle, okuyucu hikâyeye dahil ediliyor. Kitabı okuyan çocuklar, öykü arasına yerleştirilmiş bu etkinliklerle hem farklı bir okuma deneyimi yaşayabilir hem de öğrendiklerini pekiştirme fırsatı bulabilirler. Öte yandan, Burak ile Efe’nin farklılıklarını ve benzerliklerini keşfedebilir, otizmli bireylerin özelliklerini ve onlarla nasıl iletişim kuracaklarını öğrenebilirler. Burak’ın arkadaşı Efe’ye sahip olduğu için ne kadar mutlu olduğuna tanıklık ederek, farklılıkların hayata renk ve kokular gibi çeşitlilik kattığını ve onlar kadar doğal olduğunu kavrayabilirler.

Otizm üzerine farkındalık yaratmak amacıyla hazırlanan bu içten öykü, öğretmenler tarafından öğrencilerine otizmi anlatmak ve otizmli arkadaşlarını anlamalarını sağlamak için kullanılabilir. Otizmli çocukları olan aileler de kitabı otizmli çocuklarıyla ilişkileri konusunda bir rehber olarak değerlendirebilirler.

ÇİÇEK Öneriyor

Çocuğunuzla birlikte kitabı okuyarak hem içinde yer alan etkinlikleri yapabilir hem de otizm hakkında yeni bilgiler öğrenebilirsiniz.

Burak ile Efe arasındaki farklılıkların ve benzerliklerin neler olduğunu konuşarak, birbiriniz arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları bulmaya çalışabilirsiniz. Birbirinize benzemenin ve farklı olmanın sağladığı avantajlar ve zorluklar üzerine konuşabilir, bu zorlukları aşabilmek için neler yapabileceğinizle ilgili sohbet edebilirsiniz.

Otizm hakkında öğrendiklerinizi tekrar edebilir, birlikte bu alanda faaliyet gösteren kurumların çalışmalarını araştırabilirsiniz.